Zbliżają się dni, kiedy My ludzie wiary w szczególny sposób wspominać będziemy naszych zmarłych bliskich. Wkrótce udamy się na cmentarze, by w modlitwie pochylić się nad grobami ludzi, z którymi łączyły nas pokrewieństwo, czy pamięć. Ale są w Polsce cmentarze, których nikt już nie odwiedza, są groby o których nie ma kto pamiętać. Pamiętajmy jednak, że cmentarz, na który nikt nie mógł przyjść, nadal jest cmentarzem. Traktujmy mogiły nieznanych nam zmarłych w sposób, jakiego oczekujemy w odniesieniu do grobów naszych bliskich. Cmentarze to nasze dziedzictwo. Każda wspólnota religijna ma prawo, by miejsca pochówku traktować jako święte i nietykalne. Pamięć i szacunek dla grobów łączy przedstawicieli różnych wyznań, a także osoby niewierzące. To wyraz naszego człowieczeństwa. Piękne świadectwo tego, kim jesteśmy dali uczniowie naszej szkoły, którzy aktywnie włączyli się w akcję porządkowania cmentarzy żydowskich w Nidzicy. Zorganizowane na miejscu warsztaty historyczne przybliżyły młodym ludziom symbolikę żydowskich nagrobków i ideę porządkowania starych cmentarzy. Pozwoliły one na aktywizację uczniów poprzez doświadczanie i przeżywanie. Uczniowie wyposażeni w karty cmentarzy i informacje zawarte na stronie Narodowego Instytutu Dziedzictwa „Poznaj polskie zabytki” określili położenie cmentarzy, datę założenia, przynależność wyznaniową, charakter rozplanowania kirkutów oraz ogólny stan zachowania nagrobków i drzewostanu. Dzięki temu, że warsztaty wymagały od dzieci dużego wysiłku umysłowego oraz pracy zespołowej, przyniosły konkretne efekty. Uczestnicy zajęć otrzymali sporą dawkę wiedzy i odpowiedź na najbardziej nurtujące pytania. Usłyszeli, że według tradycji żydowskiej nagrobki należą do zmarłych i dlatego, jeśli wskutek dewastacji nie znajdują się na cmentarzu, powinny być przywrócone na miejsce, z którego pochodzą. Nie należy odkopywać, podnosić czy ponownie ustawiać znajdujących się na cmentarzu płyt nagrobnych, które uległy przewróceniu, zarośnięciu czy też wchłonięciu w ziemię. Zakazane są: działania mogące naruszyć znajdujące się pod powierzchnią ziemi kości, czerpanie korzyści z nagrobków i trawy rosnącej na cmentarzu, sadzenie na grobach kwiatów i drzew, stąpanie po grobach, traktowanie cmentarza jako skrótu drogi, spożywanie na nim posiłków i napojów. Oznaką oddania szacunku zmarłemu jest położenie na grobie kamyka, co też uczyniliśmy.
Apelujemy do wrażliwości każdego człowieka, by otaczać miejsca pochówku troską i nie dopuszczać do aktów wandalizmu. Bez względu na to, jakiego wyznania i narodowości byli pochowani tam zmarli, niech miejsca ich spoczynku będą szanowane, niech towarzyszy im zaduma nad przeszłością, teraźniejszością i przyszłością.
Serdecznie dziękujemy Nadleśnictwu Nidzica za życzliwość i wsparcie.
Fot. Uczniowie klasy 4b i 5b
Joanna Marcjanik
Wioletta Romańska